ภาวะไขมันในเส้นเลือดสูง
เป็นภาวะที่ร่างกายมีไขมันในเลือดมากกว่าปกติ ไขมันที่สูงนั้นอาจเป็นโคเลสเตอรอล (Cholesterol) หรือ ไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride) ภาวะไขมันในเส้นเลือดสูง เรียกว่า Hyperlipidemia เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด เส้นเลือดตีบอุดตัน เลือดไหลไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆ ของร่างกายไม่เพียงพอและเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้
สาเหตุของภาวะไขมันในเลือดสูง
1. ความผิดปกติทางกรรมพันธุ์ ทำให้ร่างกายเผาผลาญทำลายไขมันลดลง
2. การใช้ยาบางชนิด หรือโรคบางอย่าง เช่น ยาขับปัสสาวะ ยาคุมกำเนิด โรคเบาหวาน โรคต่อมไทรอยด์ทำงานได้น้อย โรคไต เป็นต้น
3. การรับประทานอาหารที่ผิดหลักโภชนาการ
– การรับประทานอาหารที่มีไขมันมาก เช่น กะทิ เนื้อสัตว์ที่มีไขมันมาก อาหารทอดที่อมน้ำมัน
– รับประทานอาหารทีมีส่วนประกอบที่มีน้ำตาลมาก
– รับประทานอาหารเกินความจำเป็นของร่างกายใน 1 วัน
4. การดื่มเหล้าหรือเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ในปริมาณมากและเป็นประจำ
อันตรายของภาวะไขมันในเส้นเลือดสูง
อันตรายของโคเลสเตอรอลในเลือดสูง
เกิดจากเส้นเลือดแดงอุดตัน ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของโรคหัวใจขาดเลือด และอัมพฤกษ์
อันตรายของภาวะไขมันในเส้นเลือดสูง
– ปวดท้อง บางรายอาจรุนแรงถึงขั้นตับอ่อนอักเสบได้
– ปื้นเหลืองที่ผิวหนัง มีลักษณะเป็นปื้นหนา โดยตรงกลางมีสีเหลือง ส่วนฐานของเม็ดพุพองนี้จะมีลักษณะสีแดง จะพบเมื่อไตรกลีเซอร์ไรด์สูงอย่างมาก จุดที่เกิด เช่น หนังตา ข้อศอก เข่า ฝ่ามือ
– ระบบประสาททำงานผิดปกติ ผู้ป่วยบางรายมีอาการดินโซเซ และกล้ามเนื้อแข็งเกร็ง
– ปวดข้อ แขน ขา ตึง เหยียดได้ไม่ถนัด
– หลอดเลือดแดงแข็งมีผลทำให้เลือดไปเลี้ยงสมองไม่พอเกิดอัมพาตได้
ผู้ป่วยที่ควรตรวจหาภาวะไขมันในเลือดสูง
– ผู้ที่มีอายุมากกว่า 45 ปี ในผู้ชาย และอายุ 55 ปี ในผู้หญิง
– ผู้ที่มีประวัติในครอบครัวเป็นโรคกล้ามเนื้อหัวใจตาย ก่อนอายุ 55 ปี ในผู้ชาย และอายุ 65 ปี ในผู้หญิง
– ผู้ที่สูบบุหรี่
– ผู้ที่เป็นความดันโลหิตสูง
– ผู้ที่เป็นเบาหวาน
** หมายเหตุ : ถ้าผลปกติควรตรวจซ้ำทุก 1 – 3 ปี
การปฏิบัติตัวของผู้ที่มีภาวะไขมันในเส้นเลือดสูง
1. เปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหาร โดย
– ลดปริมาณอาหารที่มีโคเลสเตอรอลสูง ได้แก่ สมองสัตว์ ไข่แดง หอยนางรม ปลาหมึก กุ้ง เครื่องในสัตว์ โดยจำกัดให้ได้รับได้ไม่เกินละ 300 มิลลิกรัม ต่อวัน
– ลดอาหารที่มีปริมาณไขมันสูง เช่น ข้าวขาหมู ข้าวมันไก่ หมูสามชั้น หนังเป็ด – ไก่
– หลีกเลี่ยงการใช้น้ำมันหมู น้ำมันมะพร้าว
– การปรุงอาหารที่ใช้วิธี นึ่ง ต้ม อบ ย่าง แทนการทอดหรือการใช้น้ำมันผัด
– งดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ เช่น เหล้า เบียร์
2. ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
3. งดการสูบบุหรี่
4. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
เช่น วิ่งเหยาะ ๆ เดินเร็ว ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ อย่างน้อยวันละ 30 – 45 นาที สัปดาห์ละ 3 – 5 ครั้ง
5. หลีกเลี่ยงภาวะเครียด
อาหารสำหรับผู้ที่มีภาวะไขมันในเลือดสูง
| ชนิดอาหาร | อาหารที่รับประทานได้ | อาหารที่ควรลด |
| เนื้อสัตว์และถั่วเมล็ดแห้ง | เนื้อสัตว์ที่ไม่ติดมัน เช่น ปลา อกไก่ หมูเนื้อแดง ถั่วเหลือง ถั่วแดง เต้าหู้ | เนื้อสัตว์ติดมันทุกชนิด เครื่องในสัตว์ สมองสัตว์ หมูสามชั้น อาหารทะเล เช่น หอยนางรม ปลาหมึก |
| ธัญพืช | ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีต ก๋วยเตี๋ยวมันชนิดต่างๆ | ข้าวมันไก่ กล้วยทอด มันทอดเผือกทอด ปาท่องโก๋ ข้าวเกรียบ |
| ผัก | ผักสด ผักต้ม หรือผักที่ทำให้สุกโดยไม่ใช้น้ำมัน ถั่วลันเตา ข้าวโพดอ่อน | ผักที่ทำให้สุกโดยใช้น้ำมัน เช่นผักทอด ผักผัดน้ำมัน ผักราดกะทิ |
| ผลไม้ | ผลไม้สด เช่น ส้มเขียวหวาน กล้วยส้มโอ ฝรั่ง มะม่วง แอปเปิ้ล ลูกแพร์ ผลไม้แห้ง เช่นลูกพรุน | อโวคาโด |
| ไขมัน | ไขมันจากพืช เช่น น้ำมันเมล็ดทานตะวัน น้ำมันข้าวโพด น้ำมันงา น้ำมันดอกคำฝอย น้ำมันสลัด ที่ทำจากพืชในปริมาณจำกัด | ไขมันสัตว์ เช่น แคบหมู น้ำมันหมูน้ำมันมะพร้าว |
| เบ็ดเตล็ด | วุ้นธรรมดา เยลลี่ ซุปใส(เอาไขมันออก) ซุปผัก | ขนมเค้กชนิดต่าง ๆ คุกกี้พายขนมหวานใส่กะทิ ขนมที่ทอดด้วยน้ำมัน ซุปอื่นๆ ช็อกโกแลต ทอฟฟี่ ลูกกวาด แกงกะทิ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ |
