คือ ภาวะที่แรงดันในหลอดเลือดแดงสูง ซึ่งในระยะยาวจะทำให้เกิดความเสียหายแก่อวัยวะหลายระบบในร่างกาย ค่าความดันโลหิตมีสองค่าคือ ตัวบน (Systolic) และ ตัวล่าง (Diastolic) ค่าตัวบน เป็นความดันโลหิตในหลอดเลือดแดงขณะที่หัวใจบีบเลือด ออกไปสู่ระบบไหลเวียนของโลหิต ค่าตัวล่าง เป็นความดันของหลอดเลือดแดงขณะที่หัวใจคลายตัว ค่าความดันปกติในปัจจุบันถือเอาค่าตัวบน ไม่เกิน 140 มิลลิเมตรปรอทและค่าตัวล่างไม่เกิน 90 มิลลิเมตรปรอท
ความดันโลหิตสูงกว่า 140/90 มม.ปรอท ในระยะยาวจะทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนได้ ดังนี้
1. หลอดเลือดแดงแข็งและตีบตันในอวัยวะต่างๆ ได้ทั่วร่างกาย เช่น
● หลอดเลือดแดงในหัวใจตีบตันทำให้กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดและหัวใจวายได้
● หลอดเลือดแดงในสมองตีบตัน ทำให้สมองขาดเลือด, เนื้อสมองตาย บางทีเส้นเลือดในสมองแตกและ
เลือดออกในสมองทำให้เป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต หรือเสียชีวิตได้
● หลอดเลือดแดงฝอยที่ไตแข็งทำให้ไตเสื่อมและไตวายได้
ความดันโลหิตสูงทำไมต้องรักษา
ความดันโลหิตสูงที่ถูกละเลยเป็นเวลานาน เป็นสาเหตุใหญ่ของโรคหัวใจและอัมพาต ทำให้คนไข้พิการและเสียชีวิตเป็นจำนวนมาก การรักษาทานยาควบคุมความดันโลหิตให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ สามารถลดอุบัติการณ์ของโรคแทรกซ้อนดังกล่าวได้มาก
ความดันโลหิตสูง คือ ฆาตกรเงียบ (Silent Killer)
เนื่องจากความดันโลหิตสูงส่วนใหญ่ไม่ทำให้มีอาการอะไรถ้าไม่วัดดูก็มักจะไม่ทราบว่าความดันสูง บางคนทราบว่าความดันสูง แต่ไม่มีอาการก็ละเลยไม่รักษา จนเกิดโรคแทรกซ้อนทำให้พิการหรือเสียชีวิต ความดันโลหิตสูงจึงชื่อว่าเป็น ฆาตกรเงียบ (Silent Killer)
ความดันโลหิตสูง : มีสาเหตุจากอะไร รักษาให้หายได้ไหม
ความดันโลหิตสูง ส่วนใหญ่ (กว่า 90%) ยังไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริงส่วนหนึ่งเป็นจากพันธุกรรม ส่วนหนึ่งจากอาหารและสิ่งแวดล้อม พวกนี้ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แค่ควบคุมได้โดยการทานยาเป็นประจำ มีคนไข้จำนวนน้อย ราว 5% ที่มีความดันโลหิตสูงเนื่องจากโรคอื่น เช่น เนื้องอกของต่อมหมวกไต ซึ่งถ้าผ่าตัดออกความดันโลหิตก็จะกลับเป็นปกติและหายขาดได้ จะเห็นว่าโรคความดันโลหิตส่วนใหญ่เป็นโรคประจำตัวไม่หายขาด จึงต้องรักษาอย่างต่อเนื่องเพื่อป้องกันโรคแทรกซ้อน
ความดันโลหิตสูง : รักษาอย่างไร
การรักษาขั้นแรกเลย คือ การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในการดำรงชีวิต เช่น
● ลดอาหารเค็ม
● ออกกำลังกายโดยสม่ำเสมอ อย่างน้อยอาทิตย์ละ 3 ครั้ง, ครั้งละ 20 นาที
● ควบคุมน้ำหนักตัวอย่าให้อ้วน
● งดบุหรี่ เพราะบุหรี่เป็นปัจจัยเสริมที่ทำให้หลอดเลือดแดงตีบตัน
คนที่ความดันสูงเล็กน้อยและตั้งใจเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมดังกล่าวอาจควบคุมความดันได้โดยไม่ต้องทานยา แต่ถ้าความดันสูงมากมาตราการดังกล่าวไม่เพียงพอที่จะควบคุมความดันได้ จึงจำเป็นต้องทานยาควบคู่ไปด้วย โรคเบาหวานและไขมันในเลือดสูง เป็นปัจจัยเสริมที่ทำให้หลอดเลือดแดงอุดตัน ต้องรักษาควบคุมน้ำตาลและไขมันเลือดให้ดีด้วย
ความดันโลหิตสูง : ทานยาอะไรดี
ปัจจุบันมียาควบคุมความดันออกมามากมายหลายชนิด คนไข้แต่ละคนตอบสนองต่อยาชนิดต่างๆไม่เหมือนกัน บางทีแพทย์ต้องปรับเปลี่ยนยาให้เหมาะสมกับคนไข้แต่ละคน บางคนทานยาครึ่งเม็ดความดันก็ลงดี บางคนต้องทานหลายชนิดจึงควบคุมความดันได้
ทำอย่างไรจึงจะทราบว่าความดันดีแล้ว
ต้องวัดความดันเพียงอย่างเดียวจะใช้ความรู้สึก เช่น อาการปวดหัวไม่ได้ การมาพบแพทย์และวัดความดันสอง-สามเดือนครั้งไม่พอ ควรวัดความดันเองที่บ้านเป็นระยะๆ เครื่องวัดความดันระบบดิจิตอลที่เชื่อถือได้ วัดได้ใกล้เคียงกับการวัดด้วยหูฟัง และ ปรอท
ทานยาลดความดันนานๆ แล้วทำให้เป็นโรคไตหรือไม่
ยาลดความดันส่วนใหญ่ออกฤทธิ์สั้นและไม่สะสมในร่างกาย ไม่ทำให้เป็นโรคไต แต่ความดันโลหิตสูงที่ไม่ได้รับการรักษาอาจทำให้ไตเสื่อมและวายได้
● หลอดเลือดแดงเล็กในตาแข็งและตีบ อาจมีเลือดออกที่จอภาพและประสาทตา ทำให้ตามัวหรือบอดได้
● หลอดเลือดแดงที่ไปเลี้ยงแขน ขาตีบตัน ทำให้มือ เท้า ขาดเลือดและเน่าได้
● หลอดเลือดแดงใหญ่ในช่องอกและช่องท้องโป่งพองและแตกได้ ทำให้เสียชีวิตทันที
